Antistatik (ESD) Uygulamalar

Statik elektriklenme olayları ile her gün karşılaşırız. Özellikle kış aylarında halı kaplı bir zemin üzerinde yürümek metal bir yüzeye temasa ettiğimizde bazen kıvılcım oluşmasına kadar büyüklükte statik elektrik oluşturur. Bu statik elektrik boşalmasının insanlar üzerinde herhangi bir zararı bulunmazken ESD’ye (elektrostatik deşarj) hassas elektronik cihazlar üzerinde büyük hasara neden olabilir. Nemin elektrostatik voltaj oluşumunda etkisi büyüktür. Nemin düşük olduğu durumlarda (örn. %20) elektrostatik oluşum nem değerinin >%60 olması durumuna göre 50-100 kat arası daha fazladır.

Çoğu koşul altında elektrostatik boşalmayı hissetmemiz için büyüklüğünün 3500 Volt, karanlık bir odada kıvılcım görülmesi için 4000 V, aydınlatılmış bir odada kıvılcım görülmesi için 10.000 Volt, bir çatırtı sesi duymamız için ise 5000 V civarında olması gerekir. Elektronik komponentler ve montajlar bu değerlerin çok altında zarar görebilir. Modern elektronik devreler hayatımızda gün geçtikçe daha fazla yer kaplamaktadır ve devre boyutları da bu sayıyla beraber küçülmektedir. Bu, cihazları etkileyebilecek elektrostatik boşalma kaynaklı akımın ve voltajın çok düşük değerler olması anlamına gelir. Bu devrelerin daha hızlı çalıştırılması gerektiği için eskiden kullanılan ve çalışma hızını ilave kapasitans yaratarak sınırlandıran koruyucu elemanlar artık kullanılmamaktadır.

Diğer dikkat edilmesi gereken nokta ESD kaynaklı hasarın cihazın doğrudan kullanılamayacak hale getirmemesidir. ESD kaynaklı zarar gören cihazların en çok %10-20 arası doğrudan çalışmayacak hale gelir. Diğer hasar türü gizli hasar olarak adlandırılır ve başta cihaz normal olarak çalışıyor gözükmesine karşın performans düşüklüğü, ilerleyen zamanda da cihazın kullanılamayacak hale gelmesi ile sonuçlanır.

Yüzey dirençlerine göre malzemelerin elektriksel sınıflandırılması

İletken malzeme yüzey dirençleri 10³ – 10⁶ ohm/kare

Statik dağıtıcı malzeme yüzey dirençleri >1×10⁶ ohm/kare < 1×10¹² ohm/kare

Antistatik malzeme yüzey dirençleri 1×10⁹ ohm/kare – 1×10¹² ohm/kare

Yalıtkan malzeme yüzey dirençleri > 1×10¹² ohm/kare

İdeal ESD korumalı malzemelerin yüzey dirençleri 10⁶ ohm/kare – 10⁹ ohm/kare

(Daha detaylı bilgi için Bkz. Bilgi Merkezi)